I Ty możesz zostać nadczłowiekiem.
Czy rzeczywiście?
Czy tego chcesz?
Czy tego potrzebujesz?
I: a po co?
Po ch_ja?
Dziś miało być o czymś innym, ale będzie o tym, albowiem to zaczyna mi zalegać na wątrobie, a wszyscy wiemy jak strategicznym narządem wątroba jest. "Bez wątroby nie ma życia" - jakoś tak rzekł Wujaszek, bodajże Matwiejczuk (którego rozczłonkowali na burgery, leżał w lodówce i troskał się tylko o ten swój narząd ) Czesiowi z "Włatców móch."
Ale wracamy do naszych baranów. Tzn. do meritum.
Nadczłowiek.
O jakże mnie napawa (jak jest czas przeszły od
"napawać"?
Napawnęło...???) zdumieniem, że w
motywacyjnych guru mowach, o których wspominałam już we wpisie
JEŚLI CHCESZ OSIĄGNĄĆ SUKCES TO... mówi się o
nadczłowieku i stawia go za wzór.
Filozofem nie jestem (niech się założę: to jak większość społeczeństwa, również ci, którzy mówią o nadczłowieku, i ci, którzy spijają te słowa, a potem powtarzają tonem niepodważalnej prawdy objawionej).
Po prostu od lat to pojęcie kojarzyło mi się tylko ze słownictwem zaczerpniętym z hitleryzmu i ojcami Tysiącletniej Rzeszy.
Pomijając to, co zostawiamy filozofom i historykom filozofii - co autor miał na myśli, co z tej myśli wzięto, czy to wypaczono i wykorzystano cynicznie na potrzeby nazistów, czy wszystko było gotowe - mi się tak kojarzy, i to się nie zmieni.
Ale nie podoba mi się sam termin nadczłowiek - czyż przedrostek ten nie sugeruje, że jest jeszcze inny wyraz - podczłowiek?
(I czy to też nie kojarzy się z hitleryzmem?)
I jak to jest, że już nie wystarczy być po prostu: człowiekiem?
Co jest w tym złego i jaka słabość z tego wypływa, że trzeba stawiać sobie za wzór nadczłowieka?
Czego brakuje człowieczeństwu, że trzeba do niego dodawać jakieś przedrostki?
Czytałam kiedyś, że każdy wyraz dodany do słowa demokracja zawęża ją jako pojęcie. I to się zgadza, weźmy np. demokrację ludową. To znaczyło zupełnie co innego niż po prostu demokracja!
I tak analogicznie myślę o nadczłowieku - czy to nie ogranicza człowieczeństwa, wcale nie mniej niż termin podczłowiek?
Gdzie w tym starożytne, humanistyczne "Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce"?
Ludzkie.
Nie nadludzkie.
A sam Nietzsche czerpał ze starożytności, ale jak ktoś jest ciekaw więcej, to odsyłam do literatury.
Przyjmuję, że nikt nie chce mieć za wzór Adasia Miauczyńskiego z Dnia świra, a co dopiero się przyznać, że już taki jest: " neurotyczny inteligent, nauczyciel języka polskiego. Bohater, cierpiący na nerwicę natręctw, skoncentrowany na własnych przeżyciach i rozterkach, popada w coraz większe konflikty z otaczającymi go ludźmi i samym sobą, co tym bardziej pogłębia jego psychiczne wyczerpanie." (Wikipedia).
Czyli w dużym, dwusłowowym skrócie: życiowa niedojda. Jednym słowem: nieudacznik:
"Czym się różni gówność gówna psiego od gówna ludzkiego? A jak ja bym tak zaczął walić kupy po trawnikach, w piaskownicach i podcieniach, arkadach, sadzać stolce na betonach, chodnikach, srać na skwerach? Muszę kupić wiatrówkę!" (Dzień świra)
Pralki ciszej piorą, zmywarki lepiej myją, pociągi szybciej jeżdżą, samochody mają fyfnastą generację, technologie są kosmiczne, dwulatki śmigają po tabletach choć kiedy ja byłam mała (a 100 lat nie mam) to żarły piach.
I to wszystko ma znaczyć, że być człowiekiem to za mało?
Szczególnie jeśli niebawem sztuczna inteligencja (którą stworzył człowiek) przeskoczy nas w inteligencji. Gdzie jej zamontują system człowiek? Bo system android to już jest.
Podobno człowiek różni się od świni tym, że się rumieni i że się śmieje.
Chwała tym różnicom.
Człowiek różni się od świni, człowiek różni się od androida.
Pielęgnujmy człowieczeństwo. Wg mnie to w zupełności wystarczy, nie trzeba nadczłowieczeństwa.
Chyba najbardziej znany cytat z Nietzschego : Co nas nie zabije to nas wzmocni.
Alleluja. I chóry anielskie. Cheruby, serafinowie.
Zaiste?
I czy zawsze?
Każdego?
A jeśli Twoim zdaniem
coś Cie nie wzmacnia w ogóle, ale raczej zabija, to co?
Masz za mało siły?
Jesteś niedojda?
Mięczak?
Adaś Miauczyński bis?
Nie powinieneś szukać pomocy tylko wstydzić się słabości?
Gdybyś był nadczłowiekiem ze wszystkim poradziłbyś sobie koncertowo...?
No bo taka odpowiedź nasuwa mi się jako naturalna odpowiedź na nadczłowiecze sny o potędze. O sile.
A ja zgadzam się słowami: " Słyszałem wiele takich tekstów przez całe życie, typu: Człowiek się uczy na błędach. Co nie zabije, to wzmocni. Podróże kształcą. To wszystko nieprawda.
Nie podpisałbym się pod tym i moim dzieciom bym tego nie powiedział. Bo jestem psychologiem od 25 lat i znam ludzi, którzy potrafią 10 lat walić głową w ścianę. I ciągle są zdziwieni, że ich głowa boli, a ściana stoi. Także człowiek się uczy na błędach wtedy, kiedy wie, że je popełnia.
Podróże kształcą? Tak, ale tylko wykształconych ludzi. Ludzie jadą do Egiptu, stoją pod piramidami i mówią: Patrz, jaka niska, wyższa się wydawała. I to jest koniec refleksji na temat 3 tysięcy lat historii. Jadą do Meksyku i na pytanie ‚Jak było?’ mówią: Meksyk jak Meksyk, ciepło było. (…)
No i co nie zabije, to wzmocni. To nieprawda. Co nie zabije to nie zabije, wcale nie musi wzmacniać. Potrafi sponiewierać i zostać na całe życie. "(J. Walkiewicz).
Kolejna sprawa, którą chcę odczarować. Znajmy miarę. Nie mnóżmy bytów. Nie powtarzajmy bezmyślnie nawet nośnych cytatów, a jak już powtarzamy (a dobry cytat ma zawsze to do siebie, że dobrze brzmi, jest krótki i przez to uproszczony) to jeśli chcemy wziąć sobie takowy za motto życiowe, lub pouczać nim innych to może nad nim chwilę pomyślmy, cóż te słowa właściwie do cholery znaczą.
Myślę, że uwłaczające jest, gdy być człowiekiem to za mało.
Dla kogo? Może bardziej dla tych, którzy tak sądzą?
"Tak dużo ludzi, tak mało człowieczeństwa." Bywa.
Tym bardziej bycie człowiekiem wydaje mi się nie tylko optymalne, ale wprost szczytem ludzkich osiągnięć. To bywa nie takie łatwe. Być człowiekiem. Historia, a może i my osobiście, znamy takie przykłady. Więc nie chromolcie mi o nadludziach. Tzn. każdy se może chromolić co chce, nie łykajcie tych prawd objawionych jak pelikany. Tzn. łykajcie jak chcecie. Ja nie połknę.
Na koniec daję zdjęcie, które poruszyło mnie kilka lat temu kiedy byłyśmy na Wojskowych Powązkach w Warszawie. Nigdy wcześniej (i potem jak dotąd) nie widziałam takiego napisu na nagrobku. Widziałam na płytach nagrobnych wyrytych lekarzy, inżynierów, architektów, bohaterów wojennych, nauczycieli, artystów itp., itd., etc. Nad tym stałam ze łzami w oczach. Zrobiło też na mnie wrażenie tym bardziej, że na tym samym cmentarzu widziałam wiele nagrobków znanych ludzi, ładnych, artystycznych i z pięknymi cytatami, a tutaj takie słowa na skromnym, lastrykowym nagrobku. Dwa słowa. I wcale nie skromne.
Naprawdę, wystarczy być człowiekiem.
To niemało.
I nie każdemu się uda.
Powodzenia w tym dla nas wszystkich.
Posty
