Zapraszam na kolejną trasę cerkiewnym szlakiem Roztocza.
Dziś zrobimy pętelkę w woj. podkarpackim.
No, literkę "U" właściwie.
STARY LUBLINIEC-CIESZANÓW: 6,8 KM, 7 MIN.
CIESZANÓW-LUBACZÓW: 11 KM, 11 MIN.
LUBACZÓW-OLESZYCE: 7,7 KM, 8 MIN.
OLESZYCE-UŁAZÓW: 14, 2 KM, 15 MIN.
OGLĄDANIE STAREGO LUBLIŃCA: 0K. 20 MIN.
OGLĄDANIE CIESZANOWA: 0K. 40 MIN.
OGLĄDANIE LUBACZOWA (Z MUZEUM): OK. 1,5 h
OGLĄDANIE OLESZYC: OK. 40 MIN.
OGLĄDANIE UŁAZOWA: (Z MIEJSCEM, W KTÓRYM POLEGŁ GEN. KUSTROŃ): OK. 40 MIN.
CAŁA TRASA: 40 km.
CAŁA WYCIECZKA: OK. 4-5,5 h.
Stary Lubliniec
Wojaże po Podkarpaciu wyglądają tak: jest plan trasy i wyznaczone punkty, gdzie zamierzamy dotrzeć, po czym po drodze pojawia się nam kolejna cerkiew lub cmentarz. I tak właśnie było ze Starym Lublińcem, gdzie nie mieliśmy planów dojechać, ale droga nas tak poprowadziła. Miejscowość wyglądała na postPGR-owską. Wizytę zaczęliśmy od opuszczonego cmentarza, gdyż nadjechaliśmy od jego strony. Na cmentarzu widać pozostałości po krwawej (bo to chyba jest właściwe -o czym poniżej- słowo) historii tej wsi i jej okolic.
Na moje oko to dwa nagrobki tej samej osoby:
Wieś jest położona w województwie podkarpackim, w powiecie lubaczowskim, w gminie Cieszanów. Leży na skraju Roztocza. Osadę lokowano prawdopodobnie pod koniec XV w. na prawie ruskim. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1507 roku. W 1625 r. wieś została częściowo zniszczona przez najazd tatarski. W 1629 r. Tatarzy w Lublińcu Starym i Nowym zniszczyli 11 ze 165 budynków. W ciągu XIX i XX wieku w Lublińcu Starym funkcjonowała szkoła, karczma i folwark. Niedaleko miejscowości przebiegała granica monarchii habsburskiej z Królestwem Polskim, znajdował się tu posterunek żandarmerii austriackiej. Podczas I wojny światowej część zabudowań uległa zniszczeniu. 1 listopada 1918 r. wieś została opanowana przez milicję ukraińską. Rozpoczęła się wojna polsko-ukraińska. 13 grudnia 1918 r. oddziały polskie zaatakowały Lubliniec Nowy i Lubliniec Stary i zdobyły obydwie wsie, Podczas walk zginęło 8 ukraińskich milicjantów. (Zobacz zdjęcia pomnika z cmentarza.)
Lubliniec Stary stał się jednym z głównych ośrodków kultury ukraińskiej na terenie powiatu lubaczowskiego W 1934 r. wieś liczyła 1494 mieszkańców (20 Polaków, 1430 Ukraińców, 44 Żydów). W 1937 r. powstały w Lublińcu Starym struktury nielegalnej Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN). Pod koniec II wojny światowej Stary Lubliniec był terenem walk oddziałów radzieckich, polskich i oddziałów UPA. 4 IX 1944 r. został zamordowany przez UPA kowal z Niemstowa. 10 października 1944 r. 32 mieszkańców wsi zginęło z rąk MO w Rudzie Różanieckiej. Polacy z Lublińca Starego uciekli za San. W marcu 1945 r. z rąk partyzantki ukraińskiej zginęły 2 osoby. W czerwcu 1945 r. UPA powiesiła miejscowego sołtysa za niewykonywanie jej poleceń. 23 marca 1945 r. pięcioosobowy patrol MO z Cieszanowa wpadł w zasadzkę zorganizowaną przez partyzantkę ukraińską na terenie Lublińca Starego. Zginęło 3 milicjantów. Następnego dnia połączone siły milicji i żołnierzy zaatakowały wieś, bronioną przez oddział UPA. Atak został odparty. Śmierć poniosło 12 żołnierzy i milicjant. Dwa dni później znacznie większe siły wojska i milicji okrążyły Lubliniec Stary i Nowy. W pacyfikacji tych wsi zginęło prawdopodobnie 58 osób Ponad 70% zabudowań wsi zostało spalonych. Według danych ze stycznia 1945 r. miejscowość zamieszkiwało 1240 osób w tym 1238 Ukraińców i 2 Polaków. W listopadzie 1945 r. kilkuset Ukraińców zostało przymusowo wysiedlonych do USRR. Wiosną 1947 r. podczas Akcji „Wisła” pozostałych przesiedlono wraz z członkami polsko – ukraińskich rodzin mieszanych w liczbie ponad 400 osób na Ziemie Odzyskane.
Cerkiew Przemienienia Pańskiego
Dawna filialna cerkiew grekokatolicka. Wzniesiona w 1927 w miejscu starszej, drewnianej z 1607, remontowanej w 1700. Należała do greckokatolickiej parafii w Nowym Lublińcu. Po 1947 przejęta przez Kościół rzymskokatolicki. Pełni funkcję kościoła parafialnego Przemienienia Pańskiego. Świątynię wraz z dzwonnicą wpisano w 2012 do rejestru zabytków.
I oczywiście bocianie gniazdo:
Cieszanów
Miasto w woj. podkarpackim, w powiecie lubaczowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Cieszanów. Leży w dawnej ziemi bełskiej. Cieszanów uzyskał prawa miejskie w roku 1590. W 1672 hetman wielki koronny Jan Sobieski pod Cieszanowem stoczył zwycięską potyczkę z Tatarami.
Cerkiew św. Jerzego
Murowana filialna cerkiew grekokatolicka. Wzniesiona w roku 1900, na miejscu starszej, drewnianej cerkwi z 1804. Należała do greckokatolickiej parafii w Nowym Siole. W Internecie możecie zobaczyć stan cerkwi przed remontem, tak samo jak stan (żałosny) dawnej synagogi, która dziś, odnowiona, jest domem pomocy społecznej czy dziennego pobytu.
Dawna synagoga:
Lubaczów
Miasto w w województwie podkarpackim, siedziba powiatu lubaczowskiego. Był miastem królewskim lokowanym w 1376 roku, położonym w XVI wieku w województwie bełskim.
Pierwsza wzmianka o Lubaczowie pochodzi z 1214. Prawa miejskie Lubaczów uzyskał w 1376. Po śmierci ostatniego księcia rawsko-mazowieckiego, miasto przeszło w 1462 pod zarząd królewski. Starostwu lubaczowskiemu liczne przywileje nadał w 1523 król Zygmunt Stary. Podczas wyprawy Sobieskiego na czambuły tatarskie w ramach wojny polsko-tureckiej 1672–1676 miały miejsce tu potyczki. Od 1772 do 1918 r. miasto znajdowało się pod zaborem austriackim. W 1817 dobra starościńskie sprzedano, a w 1868 władze austriackie przeniosły urzędy do Cieszanowa. Po I wojnie miasto ponownie uzyskało rangę powiatu. W obronie Galicji Wschodniej przed Ukraińcami w grudniu 1918 roku toczyły się tu zacięte walki. W 1945 do Lubaczowa tymczasowo przeniesiono stolicę arcybiskupów lwowskich. Obszar pozostały po Archidiecezji Lwowskiej w granicach Polski został mianowany „Archidiecezją w Lubaczowie” . Czasowo przewieziono tu pamiątki narodowe z kościołów na Wschodzie.
Cerkiew św. Mikołaja
Świątynia greckokatolicka wybudowana w 1883 roku w stylu eklektycznym. Jest to cerkiew murowana na planie krzyża łacińskiego posiadająca kopułę na przecięciu naw. Obecny ikonostas pochodzi z byłej cerkwi Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Niemstowie, a ikonostas lubaczowski znajduje się w muzeum w Lubaczowie.
Cerkiew widziana z kościoła:
Oleszyce
Miasto w województwie podkarpackim, w powiecie lubaczowskim. Było to prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1576 roku, położone w XVI wieku w województwie bełskim. W 1884 przez Oleszyce przeprowadzono linię kolejową. W 1901 miasto zniszczył wielki pożar, co poskutkowało utratą praw miejskich w 1915 r. W 1939 r. 21 Dywizja Piechoty Górskiej stoczyła bój pod Oleszycami. Oleszyce odzyskały prawa miejskie w 1989 roku.
Cerkiew św. Onufrego
Parafialna cerkiew greckokatolicka. Murowana, zbudowana w 1809 na planie krzyża, z centralną kopułą i wieżyczką. W 1901 restaurowana i przebudowana. Remontowana w 1936. Po 1947 opuszczona. W latach 50. XX w. służyła jako magazyn. Na początku lat 70. rozebrano murowaną dzwonnicę z wzniesioną w 1846. Po 1947 popadała w ruinę i obecnie ruiną jest.
Ułazów (w latach 1977–1981 Łominy)
Wieś położona na Płaskowyżu Tarnogrodzkim, w województwie podkarpackim, w powiecie lubaczowskim, w gminie Stary Dzików. Osada, wzmiankowana po raz pierwszy w w 1469 roku nazywała się wówczas Łominy W zabudowie wsi zachowało się kilkanaście starych drewnianych domów z początków XX wieku. Pośrodku wsi znajduje się dawna cerkiew greckokatolicka. W I połowie XX wieku w Ułazowie było 410 domów.
Na zachodniej stronie, pod lasem
znajduje się przysiółek Dąbrowa. W jego pobliżu jest głaz pamiątkowy i krzyż, ustawione w 1983 roku w miejscu śmierci we wrześniu 1939 r. gen. brygady Józefa Kustronia, dowódcy 21 Dywizji Piechoty Górskiej. Generał został ciężko ranny w bitwie pod Ułazowem i tu właśnie, od ran, zmarł. Pamięć o tym wciąż trwa, na miejscu spotkaliśmy panów na rowerach, którzy zapalali znicze.
Ciało generała zabrali Niemcy i zgodnie z obietnicą daną jego oficerom, pochowali w następnym dniu, z honorami wojskowymi, na przycerkiewnym cmentarzu w Ułazowie. W 1946 roku szczątki generała ekshumowano i przeniesiono na cmentarz w Lubaczowie, a stamtąd w 1953 roku na cmentarz wojskowy w Baligrodzie, a następnie w tym roku rodzina zabrała jego szczątki do rodzinnego Nowego Sącza. Przyznacie, iż gen. po śmierci podróżował więcej niż niejeden żywy chłop, co całe życie spędził w swojej wiosce.
Cerkiew św. Dymitra
Dawna parafialna cerkiew greckokatolicka. Zbudowana w 1843 na fundamentach poprzedniej starszej budowli z 1668. Około 1890 budynek pokryto blachą. W 1900 wnętrze świątyni ozdobiono polichromią i odnowiono ikonostas. Po 1947 cerkiew została przejęta i użytkowana przez kościół rzymskokatolicki jako kościół filialny parafii w Cieszanowie, a od 1980 parafii w Niemstowie. Od 1993 po wybudowaniu nowego kościoła w Ułazowie cerkiew zamknięto i stoi opuszczona. W pobliżu cerkwi znajduje się XVIII-wieczna drewniana dzwonnica.
Przed świątynią krzyż i głaz upamiętniają pierwsze miejsce spoczynku generała Józefa Kustronia poległego pod Ułazowem 16 września 1939 w walce z wojskami niemieckimi.
Posty
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Zachęcam do pozostawiania komentarzy i z góry za nie dziękuję :)
Zaglądam na blogi moich Komentatorów, i najczęściej również je obserwuję.
Komentarze zawierające link nie będą publikowane, potrafię Was znaleźć! :)